20 LAT MINĘŁO...

 

             Były marzenia i wielkie plany. Nie brakło rozpalonych głów, malujących słowem świat widziany własnymi oczami. Dwóch Piotrów i Maciek, którzy swoje korzenie wywodzą z Myślenic, postanowili założyć grupę poetycką. Podatny grunt znaleźli u Teresy Nalepy, ówczesnej dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Myślenicach.

Było to 13 września 2002 roku. w samym sercu Myślenic, w zabytkowej kamieniczce przy rynku, powstała 

Myślenicka Grupa Poetycka „TILIA”.

            Dlaczego Tilia?

- Bo to drzewo związane z poezją od samego mistrza Kochanowskiego.

- Bo to drzewo istnieje w tradycji  Myślenic, odkąd sięgamy pamięcią.

- Bo to drzewo podatne na rzeźbienie, a przecież poeci to rzeźbiarze słowem.

           

 

 

                   Dwóch Piotrów to Piotr Oprzędek i Piotr Ślósarczyk, a Maciek, to Maciej Skowronek. Rolę szefa jako pomysłodawca, objął wówczas Piotr Oprzędek. Był już wówczas poetą o sporym, dorobku artystycznym. Miał za sobą nie tylko debiut na łamach Gazety Myślenickiej (1994r.) i liczne publikacje w prasie ogólnopolskiej, ale i własne tomiki poezji:

- Wierszowisko (1996)

- Ścieżką i autostradą (1998)

- W kaplicy snów (2000)

Do dziś ten dorobek znacznie urósł, przybyło nowych, autorskich tomików wierszy (łącznie 10 indywidualnych tomów), publikacji w prasie krajowej jak i zagranicznej, jak też w różnych almanachach zbiorowych poezji (ponad 100 pozycji wydawniczych). Laureat kilkudziesięciu nagród i wyróżnień w konkursach zarówno lokalnych, ogólnopolskich jak i międzynarodowych. Członek Związku Literatów Polskich oraz Stowarzyszenia Twórczego Artystyczno – Literackiego w Krakowie.

Pozostali dwaj panowie to początkujący wówczas dziennikarze piszący również poezję.

            Ale powróćmy do Tilii.   Już w pierwszym roku działalności do tej trójki dołączyli Danuta Kaczmarek, Inga Malina – Kuś, Jadwiga Malina, Krzysztof Noga, Antonina Sebesta i Marta Żarska. W tym składzie grupa wydała rok później swój pierwszy, zbiorowy tom poezji „NOVO” (2003r.), opatrzony wstępem pióra dr Emila Bieli. Prezentacja odbyła się w Myślenickim Ośrodku Kultury podczas trwającego tam Festiwalu Kultury Lokalnej NASI. Tilia zaprezentowała się wtedy ze swoim równolatkiem – Zespołem NORO LIM prezentującym własne utwory poezji śpiewanej.

            Tak to właśnie Myślenicka Grupa Poetycka Tilia pojawiła się w środowisku kulturalnym ziemi myślenickiej. Z biegiem lat ta obecność zaznaczała się nie tylko w mieście, ale objęła zasięgiem cały region. Zmieniał się skład grupy, przybywali nowi członkowie inni odchodzili z różnych powodów.

            Rok po wydaniu pierwszego tomiku pojawił się nowy, zatytułowany „Archipelag” (wrzesień 2004 r.). Wstęp do tegoż tomiku napisała dziennikarka i publicystka Anna Witalis – Zdrzenicka. Grupa liczyła już 12 członków. Dołączyli Sławomir Hapoński, Dominika Heród, Jolanta Szymska – Wiercioch
i Justyna Trembecka. Pojawili się poeci spoza Myślenic, a nawet działający na terenie Krakowa. Przyjęto wówczas nazwę Grupa Literacka TILIA podpisując wydany tomik jako Myślenicki Oddział Koła Młodych Związku Literatów Polskich. W tym też okresie Tilia zyskała swego najwierniejszego przyjaciela, Stanisława Bisztygę. W dedykacji zamieszczonej w tomiku „Archipelag” czytamy:

„Wszyscy piszemy wiersze, rzecz w tym, że poeci piszą
je słowami, a inni ludzie piszą je własnym życiem”.

„Poecie” Stanisławowi Bisztydze za „wiersz” napisany czynem
wdzięczna z całego serca Grupa Literacka „Tilia”

 

Ta przyjaźń trwa do dziś, bo Pan Stanisław „pisze wciąż swój wiersz życiem” na różne sposoby wspierając naszą grupę.

             Następne lata naznaczone były aktywną działalnością głównie na terenie Myślenic i okolic. Grupa nawiązała współpracę z instytucjami kultury tego regionu wpisując się cyklicznymi spotkaniami w kalendarz kulturalny. Od roku 2003 TILIA podjęła ścisłą współpracę z Muzeum Regionalnym „Dom Grecki” w Myślenicach (obecnie Muzeum Niepodległości w Myślenicach). Wszystko zaczęło się od spotkania „Myśleniczan wiersz własny”, które z czasem przekształciło się i przyjęło formę cyklicznego „Turnieju Jednego Wiersza o Myślenicki Laur”. Turniej ten zaowocował wyłonieniem młodych talentów, które zasilały szeregi Tilii. Tam też, w Domu Greckim, odbywały się spotkania na początku lata pod nazwą „Myślenicki Plener Poetycki”, które szybko przyjęły miano „Nocy Świętojańskiej”. Jesienią natomiast - Myślenicka Noc Poetów albo Zaduszki Poetyckie.
Oczywiście Tilia współpracowała nie tylko z „Domem Greckim”, ale też z innymi instytucjami jak Miejska Biblioteka Publiczna czy Myślenicki Ośrodek Kultury oraz wszelkimi instytucjami czy szkołami ziemi myślenickiej zainteresowanymi twórczością członków grupy, czy też przygotowywanymi przez nas innymi spotkaniami tematycznymi.
W wydarzeniach tych często brali udział nie tylko lokalni poeci, ale także ludzie pióra z całej małopolski. Gośćmi „Tilii” byli zarówno członkowie Stowarzyszenia Pisarzy Polskich czy Związku Literatów Polskich jak np.: Józef Baran, Adam Ziemianin, Emil Biela, Aneta Kielan, Magdalena Węgrzynowicz – Plichta, ale też całe grono niezrzeszonych poetów Małopolski. Bywali tu między innymi ks. Marcin Godawa, Irena Kaczmarczyk, Maciej Naglicki, ks. Eligiusz Dymowski. Szczególnie ten ostatni zaprzyjaźnił się z naszą grupą. To tekst jego pióra znalazł się w kolejnym almanachu Tilii - „Struktury Pamięci”, wydanym po dłuższej przerwie w 2012 roku, z okazji okrągłej rocznicy powstania grupy. Był to tomik dedykowany pamięci zmarłym koleżankom: Elżbiecie Guśpiel i Marcie Żarskiej – Krawczyk.

       Marta Żarska – Krawczyk była z Tilią od samego początku. Już w pierwszym tomiku można znaleźć jej wiersze pisane z niezwykłą delikatnością a równocześnie trafnością stwierdzeń. Pisała krótkie białe wiersze, ulotne ale jakże dobitnie stawiające własne tezy. Była autorką tomu wierszy „Dotąd” wydanego w 2011 roku. Niestety już w następnym, 2012 roku „odeszła do swoich Aniołów”. Odeszła zbyt wcześnie, mając zaledwie 34 lata. Odeszła, ale wciąż żyje w naszych wspomnieniach i swojej poezji, pozostawiając piękny, niezapomniany ślad swej bytności na ziemi. Pisała:

 jestem

z tych dziewczyn

co milczą

w czasie rozpaczy

a potem

idą

w deszcz

popatrzeć

jak ich myśli

rozbijają się

w kałużach

(wiersz Autobiografia z tomiku NOVO)

 Wierszy drugiej zmarłej w tym okresie członkini Tilii nie znajdziemy niestety w żadnym z wcześniejszych almanachów grupy.

       Elżbieta Guśpiel z Tilią związała się dopiero w 2006 roku, wnosząc pełen plecak przemyśleń i analiz ubranych w poezję. Wydała dwa tomy swojej poezji „Życie jak jeden sen” (2008r.) i „W ogrodach nadziei” (2009r.). Publikowała też w prasie lokalnej i ogólnopolskiej. Aktywna, pełna nadziei i analiz nad przemijaniem. Jej płomyk zgasł w 2010 roku, pozostawiając w nas niedosyt i wiele pytań...dlaczego?  Żona, matka, poetka... Miała zaledwie 38 lat. W jednym z wierszy pisała:

 

W konarach lipy

szukam twojego uśmiechu

w szumie liści

zapachu i smaku dzieciństwa

spójrz

drabiniasty wóz

naładowany sianem

na odległość jednego skoku

jedziemy wśród traw

jak dwie biedronki

ważymy nasze losy

kto pierwszy

do nieba uleci

nie ma już konia

woźnicy

a my choć niedaleko

to jakby na krańcach świata

o różnych wschodach słońca

choć nadal w zapachu lip

twój uśmiech się pląta

(wiersz Nostalgia z tomu Struktury Pamięci)

 

Tilia we współpracy z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Pcimiu corocznie współorganizuje Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Elżbiety Guśpiel.

             W tym czasie grupą sterowała już od 2009 r. Jadwiga Malina – Żądło. W tomiku „Struktury Pamięci” znajdują się utwory już 15 osób. Pojawiły się tam nowe nazwiska jak: Anna Maria Michalik (wł. Bogusława Michalik Górka), Dominika Ostafin, Joanna Pietrzyk, Agnieszka Zięba i Aneta Żądło – Michalak. Grupa w dalszym ciągu rozwijała swoją działalność aktywnie uczestnicząc w wydarzeniach kulturalnych ziemi myślenickiej. Ale nie tylko. Uczestniczyła też w spotkaniach w różnych regionach Małopolski. Aktywnie reagowała na wszystkie ważne wydarzenia zarówno lokalne jak i ogólnopolskie. Jednym z ważniejszych wydarzeń była kanonizacja Ojca Świętego Jana Pawła II w 2014 r. Na tę okazję grupa przygotowała pokaz obraz-muzyka-słowo prezentujący postać świętego, „Droga do świętości” według scenariusza Jadwigi Maliny – Żądło w opracowaniu Bogusławy Górki. Spektakl ten cieszył się dużym zainteresowaniem i był niejednokrotnie prezentowany w różnych miejscowościach naszego regionu. Ostatni, rozszerzony o postać siostry Faustyny, pokaz zatytułowany „W promieniach miłosierdzia” odbył się podczas trwania Światowych Dni Młodzieży w 2016 r. w Muzeum Regionalnym Dom Grecki w Myślenicach.

            Skład grupy był bardzo elastyczny, pojawiali się nowi poeci, a inni odchodzili, bo życie inny pisało scenariusz dla nich.

            W 2015 roku grupa wydała kolejny tom zbiorowy poezji pt.„Teraz” ze wstępem ks.Eligiusza Dymowskiego pod znamiennym hasłem „Alfabet wierszem rozpisany”. Faktycznie autorzy tekstów w almanachu prezentowani są w porządku alfabetycznym. A ich teksty są, jak pisał Eligiusz;

„(...) wyjątkowym zapisem melodii serca, idą śladem własnych snów i wyobraźni(...) Do Źródła trzeba iść w górę, zawsze pod prąd, bo w tym przypadku drogi na skróty nie ma. Kto chce zobaczyć krystaliczne piękno poetyckiej kropli, niechaj więc wyruszy z każdym tu wierszem osobno (...)”

Jak poprzednio tak i w tym tomiku pojawiają się nowe osoby: Jan Bajgrowicz, Kazimierz Budyn, Katarzyna Dominik, Eligiusz Dymowski (jako członek honorowy), Lucyna Dyrcz – Kowalska, Małgorzata Kraus, Kazimierz Marszałek, Mariusz Michalak i Jolanta Proszek. Swoista wymiana „kadr” sprawiła, że w tomiku jest 17-tu autorów.

            Tilia w tym czasie nawiązała współpracę z innymi grupami artystów lokalnych. Wśród nich znaleźli się członkowie Stowarzyszenia Myślenickiej Grupy Fotograficznej mgFoto. Dzięki tej współpracy powstał kolejny zbiorowy tom poezji w jubileuszowym roku 2017. Tom nosi po prostu tytuł „TILIA”. Prezentuje twórczość 20 poetów – wśród nowych postaci należy wymienić dwóch młodych wielbicieli tej muzy: Adama Głogowskiego i Marcina Wołka. Również długoletnia sympatyzująca z Tilią poetka, Teresa Święch, postanowiła oficjalnie dołączyć do grupy. Udostępnione nam wówczas piękne zdjęcia członków mgFoto w sposób nietypowy zilustrowały treści podawane przez poetów.
A może na odwrót? To ocenią już tylko odbiorcy.

            Sukces tego tomiku zachęcił członków Tilii do dalszego działania. Tym razem grupa zwróciła się do naszych milusińskich. Już w 2018 roku wydana została pierwsza publikacja dedykowana dzieciom. Tom „Tilia Dzieciom” to zbiór trzynastu wierszy, dedykowane młodemu pokoleniu, zilustrowanych przez dwie uczennice ze Szkoły Rysunku ZALUBOWSKI.

            A potem przyszła pandemia.

Czas zamknięcia, braku bezpośrednich kontaktów, czas odosobnienia. Życie towarzyskie i kulturalne przeniosło się w sferę wirtualną. Również członkowie Tilii przez dwa długie lata realizowali się w tej sferze życia publicznego. Rozluźniły się więzi i bezpośrednie kontakty. A tego nie zastąpi wirtualny świat.

            W grudniu 2021 roku, po ponad rocznej przerwie, udało się wznowić, choć w bardzo ograniczonym składzie, cykliczne spotkania w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Myślenicach - „Wiersz pod choinkę”. To wtedy, zaraz po spotkaniu padła propozycja, by sformalizować działalność grupy i założyć stowarzyszenie. Tak się też stało.

I tu zaczyna się nowy rozdział w historii grupy.

           

               W dniu 20 lutego 2022r. jedenastoosobowa grupa, złożona z najwytrwalszych członków Tilii postanowiłana zebraniu założycielskim powołać

Stowarzyszenie Literackie TILIA.

W założeniach statutu, SL TILIA jest kontynuatorem dorobku literackiego nieformalnej dotychczas grupy. Założycielami Stowarzyszenia Literackiego TILIA zostali, w myśl przepisów, uczestnicy zebrania założycielskiego:

-                 Dominika Bahdanau (Ostafin)

-                 Jan Bajgrowicz

-                 Kazimierz Budyn

-                 Katarzyna Dominik

-                 Adam Głogowski

-                 Bogusława Michalik Górka (Anna Maria Michalik)

-                 Małgorzata Kraus

-                 Antonina Sebesta

-                 Teresa Święch

-                 Aneta Żądło (Żądło – Michalak)

-                 Jadwiga Żądło (Malina)

             Tym razem inicjatorem założenia Stowarzyszenia była pisząca ten tekst, Bogusława Michalik Górka.

Akces do stowarzyszenia zgłosiła natychmiast dotychczasowa członkini grupy – Lucyna Dyrcz Kowalska. Jako członek honorowy pozostał ks.Eligiusz Dymowski. Po rejestracji stowarzyszenia do naszego grona zostało przyjętych kolejnych dwoje członków. Są to Bogdan Stangrodzki i Luiza Kula.(...)

Następnie, pod koniec 2022 r., dołączyła Ewelina Kiełtyka, a w 2023 roku Leszek Głuś.

Bogusława Michalik Górka  
(fragment wstepu do jubileuszowej publikacji "20 lat minęło"2022)